2 listopada, 2016
Religijni przywódcy z Izraela poruszeni wizytą w Auschwitz-Birkenau
- 2 listopada 2016, Robert Karp (tekst i zdjęcia)
Wizyta w byłym obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau była ostatnim punktem programu pobytu w Polsce 30-osobowej delegacji Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych Izraela. Podczas debaty w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, delegaci mówili o głębokich przeżyciach, jakie towarzyszyły tej wizycie. Przedstawili także Deklarację Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych w Izraelu.
Debatę poprzedziła wizyta w byłych obozach Auschwitz I i Auschwitz II – Birkenau. Delegaci odwiedzili m.in. blok 11 wraz z celą św. Maksymiliana Kolbego, wystawę pt. „Szoa” przygotowaną przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie, baraki i rampę na terenie byłego obozu Auschwitz II – Brzezinka. Złożyli także pamiątkowe wieńce przy ścianie śmierci i międzynarodowym pomniku ofiar faszyzmu. Na zakończenie modlili się wspólnie słowami psalmów, w językach hebrajskim, arabskim i angielskim.
Dyskusja w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, którą poprowadził rabin David Rosen, przewodniczący Międzynarodowego Żydowskiego Komitetu do Spraw Międzyreligijnych, była okazją do podsumowania czterodniowego pobytu delegatów w Polsce. Zebranych powitał dyrektor Krakowskiej Fundacji Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, ks. Jan Nowak.
Następnie głos zabrał ks. Manfred Deselaers, wiceprezes fundacji, który podkreślił, że Auschwitz to centrum otwarte dla wszystkich, nie tylko dla chrześcijan i, że aby zrozumieć współczesne znaczenie tego miejsca, należy wpierw zrozumieć jego historię i pozwolić tej historii przemówić.
Dodał, że Auschwitz zachęca do odniesienia historii tego miejsca do siebie samych, odkrycia, co to miejsce mówi każdemu z odwiedzających. „Sam odkrywam, co to miejsce mówi do mnie jako Niemca, jako chrześcijanina, jako katolickiego księdza” – wyznał. Wspominał też, że często pyta odwiedzających z całego świata, czym to miejsce jest dla nich i, jak relacjonował, odpowiedzi są różne, w zależności od kontekstu codziennego życia. Podkreślił duże znaczenie refleksji nad wzajemnymi relacjami osób, narodów i wyznawców różnych religii, do której zachęca wizyta w Auschwitz. Nawiązując do roli Centrum Dialogu i Modlitwy, przypomniał też, że każdy dialog zaczyna się od wzajemnego słuchania.
Zebranych pozdrowił bp Grzegorz Ryś. Duchowny podzielił się z uczestnikami swoimi przeżyciami związanymi z Auschwitz. „Za każdym razem, gdy tu jestem, czuję głęboką odpowiedzialność za to, co tu się wydarzyło. Dlatego staram się tu przyjeżdżać często i działać na rzecz dialogu międzyreligijnego w Polsce” – podkreślił.
Biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej zaznaczył, że pamięć i historia idą obok siebie. „To drogi równoległe, ale nie te same. Historia to przedmiot zainteresowania historyków, ale to, co naprawdę ma znaczenie, to pamięć, bo ją mamy wszyscy. Gdy ją mamy, to wiemy, co chcemy przedłużyć w naszym życiu, Europy i świata. Kształt przyszłości zależy od pamięci” – wyjaśnił.
Następnie głos zabierali przedstawiciele poszczególnych wyznań w Izraelu, którzy wzięli udział w pierwszej historycznej wizycie międzyreligijnej w Polsce. Wszyscy podkreślali ogromne przeżycia, jakie towarzyszyły poznawaniu miejsc związanych z 1000-letnią historią Żydów w Polsce. Mówili też o tym, że historia Holokaustu – powinna być inspiracją do pogłębienia międzyreligijnego dialogu, budowania pokoju i pojednania, oraz przeciwstawiania się wszelkim formom terroryzmu i dyskryminacji.
Naczelny rabin Dimony Yitzhak Elefant, przywołał postać Jana Pawła II, jak przykład osoby, która dzięki religii rozpalała ludzi i zmieniała świat. Życzył, aby Pan Bóg pobłogosławił owocom wizyty.
Partiarcha Teofil III, zwierzchnik prawosławnego patriarchatu Jerozolimy, podkreślił, że Auschwitz, to miejsce, które powinno przemawiać do kolejnych pokoleń, a świat musi szukać odpowiednich słów, by wyrazić prawdę, którą niesie to miejsce. Przypomniał, że wciąż trwają prześladowania chrześcijan, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, gdzie giną starożytne plemiona, a wiele osób jest wysiedlanych ze swoich ojczyzn. Przypominając pytanie „Gdzie był Bóg?” zadawane często w kontekście prześladowań, podkreślił, że Bóg jest stworzycielem i opiekunem, który poprzez Wcielenie swojego Syna zechciał ocalić człowieka i nigdy go nie opuści. Zaznaczył, że na zwierzchnikach religijnych z Ziemi Świętej ciąży wielka odpowiedzialność budowania pokoju, nie tylko dlatego, że wiele dramatów rozgrywa się współcześnie na terenie Bliskiego Wschodu,ale też dlatego, że każde przestępstwo wobec człowieka, jest zarazem przestępstwem popełnianym przeciwko Bogu. Zaapelował o nowe zaangażowanie w pojednanie i budowanie pokoju.
Duchowny zauważył, że Auschwitz jest „strasznym przypomnieniem, w jakie czeluści może wpaść człowiek w swojej nieludzkiej postaci”. „Tutaj zostały popełnione niewypowiedziane okrucieństwa” – podkreślił i zauważył, że w wielu częściach świata widać wzrost antysemityzmu. „Prześladowania narodów ze względu na etniczne pochodzenie lub religijne przekonania narastają szczególnie na Bliskim Wschodzie, gdzie dawne społeczeństwa stoją w obliczu wymarcia, a miliony ludzi muszą się przemieszczać na skalę nieznaną od czasów II wojny światowej” – dodał.
Z kolei abp Georges Bacouni, katolicko-melchicki metropolita, Tyru przypomniał o odpowiedzialności za chrześcijan prześladowanych współcześnie na Bliskim Wschodzie. Mówił, że po trzech dniach poznawania historii i wspomnień Żydów z tej części Europy, które były dla niego bardzo trudne, sam zaczął pytać Boga o to, czemu dopuścił ofiary tylu niewinnych osób.
„Zastanawiam się, co te niewinne ofiary, które tu zginęły, powiedziałyby nam, o co by poprosiły? Powiedziałyby: mówicie za dużo! Organizujecie spotkania, robicie mnóstwo zdjęć, ale gdzie jest pokój?” – pytał retorycznie.
Druzyjski szejk Mowafaq Tarif zaapelował, by chronić świat przed tragediami podobnymi do Holokaustu i by budować społeczeństwo oparte na wzajemnym szacunku. Mówił o tym, że odpowiedzialnością każdego człowieka jest podnoszenie głosu przeciwko każdemu pogwałceniu ludzkiej wolności i wszelkim formom przemocy. Bronić godności ludzkiej i robić wszystko co możliwe, by zapobiegać wybuchom konfliktów.
Podczas debaty głos zabrali także m.in. szejk Mohammad Kiwan, anglikański arcybiskup Jerozolimy Suheil Dawani i abp Pierbattista Pizzaballa, administrator apostolski łacińskiego patriarchatu Jerozolimy.
Minister Wojciech Kolarski odczytał list prezydenta RP Andrzeja Dudy adresowany do przybyłych do Polski delegatów. „To dzisiejsze spotkanie w Centrum Dialogu i Modlitwy odbieram jako symboliczny akt oporu przeciwko niezmierzonemu złu, jakie zostało tu dokonane, i przeciwko wszystkim ideologom, którzy zło usprawiedliwiali” – napisał prezydent.
Na zakończenie spotkania odczytano tekst Deklaracji Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych w Izraelu.
Deklaracja Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych w Izraelu
2 listopada 2016
My, przywódcy głównych religii w Izraelu i członkowie Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych wierzymy w Stwórcę, który rządzi światem życzliwie i miłosiernie i nakazuje nam żyć ze wszystkimi ludźmi w pokoju i wzajemnym szacunku.
Nasza spuścizna religijna uczy, że wolą Boga jest pokój i dążenie do sprawiedliwości, a my, jako przywódcy religijni ponosimy szczególną odpowiedzialność za zwracanie uwagi na wołanie ubogich i słabych pośród nas oraz działanie na rzecz promocji bardziej sprawiedliwego społeczeństwa.
Jako zwierzchnicy oficjalnych wspólnot religijnych w Izraelu postanowiliśmy wyruszyć razem na historyczną wizytę w Polsce i na teren obozu Auschwitz-Birkenau. Celem tej wizyty jest uczczenie pamięci milionów Żydów i innych ofiar Holokaustu, a także wyrażenie determinacji przywódców wspólnot religijnych w Izraelu, by uczynić wszystko, co w ich mocy, żeby zapobiec powtórzeniu się takich okrucieństw.
Wzywamy wszystkich przywódców świata, aby w swoich krajach oraz poprzez Organizację Narodów Zjednoczonych działali z niezłomną stanowczością przeciwko antysemityzmowi, nienawiści wobec innych, które po raz kolejny nękają współczesne społeczeństwo.
Oświadczamy, że jesteśmy gotowi współpracować i uczynić wszystko, co w naszej mocy na rzecz zrealizowania tego ważnego apelu także w Ziemi Świętej, aby umocnić zgodę i zrozumienie istniejące już w Izraelu między różnymi wspólnotami religijnymi.
Aby budować pokój i wzajemny szacunek między wyznawcami religii na całym świecie i w naszym kraju musimy stosownie wychowywać nasze wspólnoty i dzieci oraz zapobiegać obrazie uczuć i przekonań innych.
Tu, w Auschwitz-Birkenau, w miejscu najbardziej przerażających zbrodni przeciwko ludzkości w historii oraz symbolu ostatecznego zła, gdzie nazistowskie Niemcy dokonały mordu milionów Żydów i innych osób – mężczyzn, kobiet i dzieci – deklarujemy nasze oddanie świętości życia ludzkiego. Odrzucamy rasizm, fanatyzm i ekstremizm, zwłaszcza gdy są one popełniane rzekomo w imię religii i w ten sposób profanują religię.
Rada Przewodniczących Wspólnot Religijnych w Izraelu wzywa do zakończenia wojny i modlitwy o pokój w zgodzie z wizją proroków: „Wtedy swe miecze przekują na lemiesze, a swoje włócznie na sierpy. Naród przeciw narodowi nie podniesie miecza, nie będą się więcej zaprawiać do wojny” (Izajasz 2,4).
Do Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych w Izraelu należą Naczelny Rabinat Izraela, Muzułmański Urząd Religijny, Chrześcijańskie Kościoły w Ziemi Świętej, Urząd Religijny Druzów, Muzułmanie Ahmadiyya, bahaici oraz gminy Samarytan.
Zobacz krótką relację video: Członkowie Rady Przewodniczących Wspólnot Religijnych w Izraelu w CDIM w Oświęcimiu
