27 października w Sali Poselskiej Zamku Królewskiego na Wawelu odbyły się obchody
450. rocznicy elekcji Stefana Batorego na króla Polski oraz rocznicy Powstania Węgierskiego
z 1956 roku. Organizatorem wydarzenia był Konsulat Generalny Węgier w Krakowie, kierowany przez dr. Gerencséra Tibora.

W uroczystości wzięli udział m.in. przedstawiciele polskiego parlamentu, władz wojewódzkich i lokalnych, świata nauki, korpusów dyplomatycznych oraz Kościoła. Centrum Dialogu i Modlitwy reprezentowała pani Elżbieta Wronka, wicedyrektor CDiM.

Gości przywitał gospodarz miejsca – dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu, prof. Andrzej Betlej. Wspólną historię Polski i Węgier, której dosłownym ukoronowaniem był wybór Stefana Batorego, księcia siedmiogrodzkiego, na króla Polski, przybliżył dr Gerencsér Tibor, Konsul Generalny Węgier.

Przemówienie wygłosił także wojewoda małopolski, dr Krzysztof Klęczar, który podkreślił więzy przyjaźni łączące oba narody oraz wynikające z nich korzyści, ale i obowiązki.

Niewątpliwym dopełnieniem całego wydarzenia była inscenizacja przygotowana przez krakowskich aktorów i węgierskich muzyków. Postać króla, pojawiająca się raz po raz w Sali Poselskiej, jego wspomnienia uzupełnione przez narratora i dopełnione utworami muzyki węgierskiej wprowadziły zebranych w realia XVI-wiecznej Rzeczypospolitej.

Stefan Batory – władca i reformator

Stefan Batory urodził się 27 września 1533 roku w Transylwanii, w ówczesnym Królestwie Węgier. Pochodził z wpływowego węgierskiego rodu Batorych, wywodzącego się z polsko-węgierskiej szlachty. Jego młodość przypadła na okres burzliwych konfliktów w Europie Środkowo-Wschodniej, a młody książę od najmłodszych lat był przygotowywany do pełnienia roli wodza
i władcy.

W 1571 roku został księciem Siedmiogrodu, regionu o strategicznym znaczeniu w Europie Środkowej, który odgrywał istotną rolę w walce z ekspansją Imperium Osmańskiego. Jako książę Siedmiogrodu Stefan Batory zyskał reputację utalentowanego dowódcy wojskowego i sprawnego polityka.

Po śmierci Zygmunta II Augusta w 1572 roku Rzeczpospolita Obojga Narodów pozostała bez władcy, co doprowadziło do pierwszej wolnej elekcji w historii Polski w 1573 roku. Stefan Batory został wybrany królem Polski i wielkim księciem litewskim w 1576 roku. Jego wybór był możliwy dzięki poparciu możnych Rzeczypospolitej oraz dyplomatycznej aktywności księcia, a małżeństwo z Anną Jagiellonką umocniło jego pozycję polityczną w kraju.

Panowanie Batorego charakteryzowało się znacznymi reformami i umacnianiem pozycji Rzeczypospolitej w Europie. Najważniejszymi jego działaniami były reformy wojskowe – wprowadzenie wojsk zaciężnych oraz reorganizacja armii, co znacznie zwiększyło zdolności obronne państwa. Był też aktywnym dowódcą w czasie wojen z Moskwą o Inflanty. Konflikty te zakończyły się pokojem w Jamie Zapolskim, w wyniku którego Polska odzyskała Inflanty – ważny sukces polityczny i militarny Batorego.

Stefan Batory zmarł 12 grudnia 1586 roku w Grodnie, pozostawiając po sobie silne i szanowane państwo. Jego panowanie uznawane jest za jedno z najważniejszych w historii Rzeczypospolitej – zarówno ze względu na sukcesy militarne, jak i na umacnianie pozycji Polski w Europie Środkowej.

Uroczystości na Wawelu stały się nie tylko okazją do upamiętnienia jednego z najwybitniejszych władców Rzeczypospolitej, lecz także symbolem trwałej przyjaźni i wzajemnego szacunku między Polską a Węgrami. Wspólne wspominanie historii – od XVI wieku po dramatyczne wydarzenia XX stulecia – przypomina, że nasze narody łączy nie tylko przeszłość, ale i wspólna odpowiedzialność za przyszłość Europy opartej na wolności, solidarności i dialogu.

Dla Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu uczestnictwo w tym wydarzeniu stanowi ważny gest podkreślający znaczenie budowania mostów porozumienia między narodami, opartego na pamięci, wzajemnym zrozumieniu i wspólnych wartościach.