22 lutego 1987 r odbyło się w Genewie drugie (i ostatnie) spotkanie przedstawicieli Kościoła katolickiego i europejskiej społeczności żydowskiej, związane ze sprawą klasztoru sióstr karmelitanek w Oświęcimiu. W spotkaniu brało udział po 9 osób z każdej strony: 9 przedstawicieli trzech Kościołów europejskich – z Polski, Francji i Belgii, oraz 9 reprezentantów organizacji i środowisk żydowskich z Francji, Belgii, Szwajcarii i Włoch.

Ze strony żydowskiej uczestniczyli: p. Tullia Zevi z Rzymu – przewodnicząca Unii Wspólnot Żydowskich we Włoszech, Wielki Rabin Francji – René Samuel Sirat, p. Theo Klein – przewodniczący Rady Przedstawicielskiej Instytucji Żydowskich we Francji i Europejskiego Kongresu Żydowskiego, prof. Ady Steg z Paryża – prezydent Powszechnego Zjednoczenia Żydowskiego, p. Marcus Pardes – prezydent Komitetu Koordynacyjnego Organizacji Żydowskich w Belgii, p. Sam Hoffenberg- stały delegat Rady Międzynarodowej B’nai B’rith przy UNESCO w Paryżu, p. Ernest L. Ehrlich z Bazylei – przedstawiciel B’nai B’rith na. Europę, p. Gerard Riegner z Genewy –  reprezentant Międzynarodowego Komitetu Żydowskiego dla Konsultacji Międzyreligijnych oraz p. Georges Schnek – przewodniczący konsystorza izraelskiego w Belgii.

Ze strony katolickiej w spotkaniu wzięli udział: kard. Franciszek Macharski – abp Krakowa, kard. Jean-Marie Lustiger – abp Paryża, kard. Albert Decourtray – abp Lyonu, kard. Godfried Danneels – abp Malines-Brukseli, bp Kazimierz Górny- bp pom. krakowski, o. Bernard Dupuy OP i o. Jean Dujardin, oratorianin – członkowie Komisji Episkopatu Francji ds. Dialogu z Judaizmem oraz o. Stanisław Musiał SJ i red. Jerzy Turowicz-członkowie Podkomisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem.

W wyniku obrad, kto przewodniczył: kard. Decourtray i p. Théo Klein, uzgodniono tekst wspólnej deklaracji, która została podpisana przez wszystkich uczestników spotkania.

Po przypomnieniu słów Deklaracji z 22 lipca 1986 r. uznającej, że Oświęcim pozostanie na zawsze miejscem symbolicznym Shoah – zagłady, która była wynikiem dążenia nazizmu do niszczenia narodu żydowskiego w przedsięwzięciu jedynym, nie do pomyślenia i nie do wyrażenia, we wspólnej trosce o poszanowanie pamięci zmarłych w miejscach, w których zostały dokonane zbrodnie nazistowskie, a zwłaszcza eksterminacja ogromnej większości europejskich wspólnot żydowskich, przypominając ten dramatyczny okres, który nakazuje również skupienie oraz głęboki szacunek wobec cierpień doznanych przez naród polski w tym samym czasie i na tym miejscu, niżej podpisani postanowili uroczyście, co następuje:

1. Delegacja katolicka oświadcza, że uświadamiając sobie w sposób bardziej żywy swą odpowiedzialność za przyszłe pokolenia, zaangażowała się w realizację projektu, który będzie zależał od Kościołów europejskich, stworzenia ośrodka informacji, wychowania, spotkań i modlitwy.

2. Ośrodek ten zostanie stworzony poza obszarem obozów Auschwitz i Birkenau. W tym celu zostały już podjęte starania wobec Kościołów katolickich Europy oraz wszystkich innych Kościołów, które zechcą przyłączyć się do tego projektu. Będzie tu chodzić o:

  • a) podejmowanie różnych form wymiany między Kościołami europejskimi na temat Shoah, a także na temat męczeństwa narodu polskiego i innych narodów Europy, będących ofiarami totalitaryzmu, który rozpętał się podczas wojny w latach 1939-1945 aż do jej zakończenia;
  • b) walka z dezinformacja i banalizacją Shoah oraz z rewizjonizmem;
  • c) przyjmowanie grup odwiedzających obozy w celu uzupełnienia ich informacji;
  • d) popieranie spotkań między Żydami i chrześcijanami.

3. Ustanowienie tego Ośrodka stanowi kontynuację i konsekwencje zobowiązań podjętych w czasie spotkania w Genewie w dniu 22 lipca 1986 r.

Zakłada ono, że inicjatywa modlitwy sióstr karmelitanek znajdzie w tym nowym kontekście swoje miejsce, swoje potwierdzenie i swój prawdziwy sens, i że będzie to świadczyć o uwzględnieniu uczuć słusznie wyrażonych przez delegację żydowską. Nie będzie więc stałego miejsca kultu katolickiego na terenach obozów Auschwitz i Birkenau. Każdy będzie mógł się tu skupić zgodnie z własnym sercem, własną religią i własną wiarą.

4. Delegacja katolicka precyzuje, że kard. Macharski będzie czuwał nad realizacją tego projektu, zaś biskupi innych krajów zobowiązują się do zgromadzenia środków i zapewnienia realizacji projektu w przeciągu 24 miesięcy. Kardynał Macharski będzie powiadamiał przewodniczącego Théo Kleina o postępach w realizacji tego projektu.

5. Delegacja żydowska przyjmuje do wiadomości powyższe zobowiązania, podjęte przez delegację katolicką.

6. Obie delegacje mają świadomość, że prowadziły swój dialog we wspólnej woli podkreślenia wyjątkowego charakteru Shoah, pośród tragedii hitlerowskiej, która tak ciężko dotknęła narody Europy, a w szczególności naród polski – jak też w trosce o poszanowanie tożsamości i wiary każdego mężczyzny i każdej kobiety, tak za ich życia, jak i na miejscach ich śmierci.

Genewa, 22 lutego 1987 r.

Źródło: Auschwitz. Konflikty i Dialog. Pod redakcją ks. Marka Głowni i Stefana Wilkanowicza. Kraków 1988, s. 178-180.